Əlcəzair–Türkiyə münasibətləri
Əlcəzair–Türkiyə münasibətləri — Türkiyə ilə Əlcəzair arasındakı xarici əlaqələr. Əlcəzairin Ankarada səfirliyi və İstanbulda baş konsulluğu var. Türkiyənin Əlcəzairdə səfirliyi vardır. Hər iki ölkə Aralıq dənizi Birliyinin tamhüquqlu üzvləridir.
| Əlcəzair–Türkiyə münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
| Türkiyədaki Əlcəzairin səfirliyi | |||||
| Səfir | Sofiane Mimouni | ||||
| Ünvan | Ankara, Çankaya, Şehit Ersan Cad., 42 | ||||
| Əlcəzairdaki Türkiyənin səfirliyi | |||||
| Səfir | Mahinur Özdemir Göktaş | ||||
| Ünvan | Əlcəzair şəhəri, Villa Dar el-Ouard Chemin de la Rochelle Boulevard Colonel Bougara | ||||
| Digər | |||||
| Quruluş tarixi | 1962 | ||||
| Dövriyyə | 1,97 doll. (2021) | ||||
Tarixi redaktə
XVI əsrdən 1830-cu ilə qədər Şimali Əlcəzair, Osmanlı Əlcəzairi adı ilə tanınan Osmanlı İmperatorluğunun bir hissəsi idi. Əlcəzair Eyaltlardan biri idi və əhəmiyyətli dərəcədə siyasi muxtariyyətə sahib idi.
2017-ci ildə Türkiyə ilə Əlcəzair arasındakı 500 illik dostluğun simvollarından biri olan Əlcəzairdəki Ketçua Məscidi, Türk maliyyəsi ilə bərpa edildi. Bərpa 2006-cı ildə Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Əlcəzairə səfəri zamanı imzalanan "Dostluq və Əməkdaşlıq Sazişi" ilə bağlı layihələrdən biri idi.[1][2]
Tarix, Əlcəzair ilə Türkiyə arasındakı əlaqələrə dair hər iki tərəfin rəsmilərinin görüşlərinin mərkəzindədir. Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi bunu belə izah edir: "Türkiyə ilə Əlcəzairin ortaq bir tarixi, dərin mədəni və qardaşlıq əlaqələri var"[3]. İki ölkə arasındakı əlaqələri gücləndirmək üçün 2017-ci ildə bir mədəni və tarixi simpozium təşkil edildi. Görüş zamanı Əlcəzairin mədəniyyət naziri Azzedin Mihubi dedi: imperiya".
Müasir münasibətlər redaktə
Türkiyə BMT-də Əlcəzairin müstəqilliyi ilə bağlı səsvermədə əvvəl əleyhinə səs verdi (1955), sonra bitərəf qaldı (1958). Bunun əsas səbəbi Türkiyənin Fransaya yaxınlaşmaq istəyi idi və Əlcəzairin müstəqilliyinə dəstək Fransa ilə Türkiyə arasındakı münasibətlərə mənfi təsir göstərəcəkdi. Lakin Türkiyə rəsmilərinin bu qərarı sonradan qısamüddətli [4] meyl olaraq tənqid edildi və ikitərəfli əlaqələrə xələl gətirdi. Vəziyyəti bərpa etmək üçün ilk addımı Türkiyənin o vaxtkı Baş naziri Turqut Özal atdı. 1985 -ci ildə Əlcəzairə səfər etdi və Türkiyənin mənfi səs verməsinə görə birbaşa üzr istədi. Növbəti il Əlcəzair Baş naziri Abdelhamid Brahimi bir səfər etdi (Əlcəzair in Türkiyəyə ilk rəsmi səfəri) və Türkiyə ilə neft ticarəti müqaviləsi imzaladı. 1999-cu ildə Türkiyə Prezidenti Süleyman Dəmirəl, 1958-ci ildə keçirilən səsvermədə Türkiyənin bitərəf qalmasının mənfi mənalarının tamamilə silindiyini bildirdi. [5] Əlcəzair Prezidenti Abdelaziz Buteflika 2005-ci ildə Türkiyəyə səfər etdi. Qarşılıqlı səfərlər ikitərəfli əlaqələrin möhkəmlənməsində, eləcə də ölkələr arasında dostluğun canlanmasında dönüş nöqtəsi oldu ”[6].
Əlcəzair Afrikada əhəmiyyətini artıran Türkiyənin ortağıdır və Türkiyənin İslam dünyası və Afrikada əhəmiyyətli ortağı sayılır. Bu arada Əlcəzair İranın yaxın tərəfdaşıdır. Əslində Əlcəzair, 2012-ci ildə İranın dəstəklədiyi Əsəd rejiminin insan haqlarının pozulmasını pisləyən BMT qətnamə layihəsinə səs verməyən ölkələrdən biri idi. İran rəsmiləri daha əvvəl İran və Əlcəzairin yeni bir dünya nizamı yaratmağa qadir olduqlarını vurğulamışdılar. Bu vəziyyətdən xəbərdar olan Türkiyə, potensial Afrikalı tərəfdaşlarını rəqib regional və qlobal güclərin əlinə verməməkdə qərarlı görünür.[7]Bu səbəbdən, 2013 -cü ildə Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan Əlcəzairə səfər edərək Əlcəzairdə Əlcəzair Prezidenti Abdelaziz Buteflika ilə görüşdü. Həm iqtisadiyyat, həm siyasət, həm də təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi elan edildi.[8][9]
İqtisadiyyat redaktə
"Əlcəzairi bölgədəki siyasi və iqtisadi sabitlik adası olaraq görürük. Afrikadakı ilk ticarət ortağımız Əlcəzairdir. ” Türkiyə Prezidenti Ərdoğan dedi və əlavə etdi: "Beləliklə, təxminən min türk firması Əlcəzairdə yerləşir və 3,5 milyard dollarlıq sərmayə ilə iş görür." [10] Əlcəzair, Türkiyənin 23-cü ən böyük ixracat bazarı və 4.5 milyardlıq ticarətlə 25-ci ən böyük mal idxalçısıdır,[11] Türkiyə Cezayirin 6. ən böyük iqtisadi ortağıdır. [12] Əlcəzair dən Türkiyəyə ən çox ixrac olunan mallar neft karbohidrogenləri və təbii qazdır. Tikinti materiallarının çoxunu Əlcəzair Türkiyədən idxal edir.[13] Əlcəzair,% 8 payla Türkiyəyə 4-cü ən böyük təbii qaz tədarükçüsüdür.[14]
İstinadlar redaktə
- ↑ "Turkey restores symbolic mosque listed as UNESCO heritage site in Algeria". Daily Sabah. 16 December 2017. 3 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2021.
- ↑ "Uluslararası Osmanlı'dan Günümüze Türkiye-Cezayir İlişkileri Sempozyumu, Oturum Kitapçığı 11-12 Mart 2017, Cezayir". Association of Researchers on Africa. 7 March 2017. 4 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2021.
- ↑ "Relations between Turkey–Algeria". Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. 2018-11-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-13.
- ↑ Şablon:Cite document
- ↑ "42 yıl sonra açıklanan tarihi gerçek : Türkiye Cezayir'e silah vermiş". Hürriyet. 28 January 1999. 31 July 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2021.
- ↑ Şablon:Cite document
- ↑ Sinem Cengiz. "Will Erdogan's 'walk with Africa' policy prove successful?". Arab News. 2 March 2018. 31 July 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2021.
- ↑ Ismail Numan Telci. "Why is Algeria important for Turkey?". Al Jazeera. 31 May 2014. 2 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2021.
- ↑ "Bouteflika okays Turkish development schemes in Algeria". Aa.com.tr. 2 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 January 2018.
- ↑ "Türkiye ile Əlcəzair arasında 1 milyar dolarlık anlaşma". Basın İlan Kurumu. 28 February 2018. 2 May 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 April 2018.
- ↑ "CUMHURBAŞKANI: "CEZAYİR'E GÜVENİYORUZ"". Directorate General of Press and Information. 26 February 2018. 13 April 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 April 2018.
- ↑ "Algeria". Republic of Turkey Ministry of Economy. July 2013. 2018-04-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-13.
- ↑ "Algeria exports, imports and trade balance By Country 2015". World Integrated Trade Solution. 2015. 2021-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.
- ↑ "Cezayir". Republic of Turkey Ministry of Economy. 2017. 2018-04-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.
