Media manipulyasiyası
Media manipulyasiyası — havadarların öz xüsusi maraqlarına uyğun görüntü və ya mübahisə yaratdıqları bir-birilə əlaqəli üsullar silsiləsi.[1] Bu cür taktikalara yalanlardan, manipulyasiyadan, dezinformasiyadan, ritorik və təbliğat üsullarından istifadə daxildir. Bundan başqa, çox vaxt hansısa informasiyanı və ya baxış bucağını sıxışdırmaqla insanların və ya qrupların diqqətini kənara çəkməklə senzura tətbiq etmək də bu taktikalara aid edilir. "Təbliğat: İnsanların münasibətlərinin formalaşması" kitabında Jak Ellül yazmışdır ki, ictimai rəy yalnız kommunikasiya vasitələrinin təmin etdiyi kanallar vasitəsilə özünü ifadə edə bilər və onsuz heç bir təbliğat ola bilməz.[2] Bu, ictimaiyyətlə əlaqələr, təbliğat, marketinq və s. sahələr daxilində istifadə olunur. Hər bir kontekst üçün məqsəd tamamilə fərqli olsa da, əsas üsullar çox vaxt bir-birinə oxşardır.
Kontekstlər redaktə
Aktivizm redaktə
Aktivizm, xüsusilə mübahisəli məsələnin bir tərəfini dəstəkləyən və ya ona qarşı çıxan birbaşa güclü fəaliyyətə vurğu edən təcrübə və ya doktrinadır.[3] Bu, sadəcə olaraq sosial baxışlara təsir etmək və ya onları dəyişdirmək üçün hərəkata başlamaqdır. Bu, adətən nüfuzlu şəxslər tərəfindən başlanır, lakin böyük kütlələri olan ictimai hərəkatlar vasitəsilə kollektiv şəkildə həyata keçirilir.[4] Bu ictimai hərəkatlar ictimai mitinqlər, tətillər, küçə yürüşləri və hətta sosial mediada çağırışlar vasitəsilə edilir.
Reklam redaktə
Reklam müəyyən bir auditoriyanı məhsul və ya xidmət almağa inandırmağa çalışan təşviq formasıdır. Marketinqin ilk növlərindən biri, hədəf bazarını almağa, satmağa və ya müəyyən bir hərəkəti həyata keçirməyə inandırmaq məqsədi daşıyır.[5] Bu, öz məhsullarını və ya xidmətlərini televiziya fasilələrində, veb-saytlarda və mobil tətbiqlərdə bannerlərdə göstərmək üçün media orqanlarına ödəniş etməklə məhsullarını satmaq istəyən müəssisələr tərəfindən həyata keçirilir.
Bu reklamlar təkcə müəssisələr tərəfindən deyil, müəyyən qruplar tərəfindən də edilə bilər. Qeyri-kommersiya reklamçıları bir məqsəd üçün maarifləndirmə və ya xüsusi ideyaları təbliğ etmək ümidi ilə reklama pul xərcləyirlər.[6]
Mistifikasiya redaktə
Mistifikasiya kimlərisə aldatmaq üçün nəzərdə tutulmuş bir şeydir. Aldadıcı ictimai hərəkətlər, elmi saxtakarlıqlar, saxta bomba təhdidləri və biznes fırıldaqları mistifikasiya nümunələridir.[7]
Həmçinin bax redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ Coxall, Malcolm. Caswell, Guy (redaktor). Human Manipulation - A Handbook. Cornelio Books. 2 Mar 2013. ISBN 978-8-4940-8532-1.
- ↑ Ellul, Jacques (1973). Propaganda: The Formation of Men's Attitudes, Ch. 2.Trans. Konrad Kellen & Jean Lerner. Vintage Books, New York. ISBN 978-0-394-71874-3.
- ↑ "Definition of Activism". Merriam-Webster. 2015. 2021-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-14.
- ↑ "What is Activism". Permanent Culture Now. 2016. 2021-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-14.
- ↑ Young, Megan. "Marketing vs. Advertising". American Marketing Association (ingilis). 2022-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-10-05.
- ↑ "Non-commercial Advertising". Business Dictionary. 2015. 2018-06-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-01.
- ↑ "What is a Hoax". Hoaxipedia. 2016. 2020-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-14.
Əlavə ədəbiyyat redaktə
- Ümumi
- Chomsky, Noam; Herman, Edward S., Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media, New York: Pantheon Books, 1988.
- Cialdini, Robert B., Influence: Science and Practice, 4th Edition New Jersey: Allyn & Bacon, 2000.
- Ewen, Stuart, Captains of Consciousness: Advertising and the Social Roots of the Consumer Culture, New York: McGraw-Hill, 1976.
- Ewen, Stuart, PR! A Social History of Spin, New York: Basic Books, 1996.
- Ewen, Stuart; Ewen, Elizabeth, Channels of Desire: Mass Images and the Shaping of American Consciousness, New York: McGraw-Hill, 1982.
- Ellul, Jacques. Propaganda: The Formation of Men's Attitudes. Trans. Konrad Kellen & Jean Lerner. New York: Knopf, 1965. New York: Random House/ Vintage 1973
- Jamieson, H. K, Dirty Politics: Deception, Distraction and Democracy Oxford University Press, 1992.
- Jowett, Garth S.; O'Donnell, Victoria, Propaganda and Persuasion, Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 1999. ISBN 0-7619-1147-2.
- Parenti, M., Monopoly Media Manipulation, Mediterranean Quarterly, Spring 2002.
- Lutz, William D., Doublespeak, New York, NY: HarperPerennial, 1990. ISBN 0-06-016134-5.
- Rushkoff, Douglas, "They Say", in Coercion: Why We Listen to What "They" Say, New York: Riverhead Books, 1999.
- Keys tədqiqatları
- Beeston, R., Bin Laden Heads List of Suspects, Terror in America Times, 12 September 2001.
- Bohannon, J., I Fooled Millions of People into Thinking Chocolate Helps Weight Loss, Here's How IO9, Gizmodo, Debunkery, 27 May 2015.
- Braddock J., Historian says US backed "efficious terror" in 1965 Indonesian Massacre, World Socialist Website, 7 July 2009.
- Cashmore, E.; McLaughlin, E., Out of Order: Policing Black People, Routledge, 1991.
- Hodges, D., West Africans Are Streaming Across the U.S. Southern Border Carrying the Ebola Virus, The Common Sense Show, 3 August 2014.
- Howard, Philip N.; Ganesh, Bharath; Liotsiou, Dimitra; Kelly, John; François, Camille, The IRA, Social Media and Political Polarization in the United States, 2012-2018 Arxivləşdirilib 2020-10-19 at the Wayback Machine. Computational Propaganda Research Project, 17 December 2018.
- Kellner, D., 9/11, Spectacles of terror, and media manipulation, Miscellany, 15 August 2006.
- Ostrow, J., Politics in Russia: A Reader, Sage Publications, 26 June 2012.
- Sniffen, Michael J., Libby case witness details art of media manipulation Arxivləşdirilib 2015-03-09 at the Wayback Machine, Boston Globe, 28 January 2007.
- Turner-Sadler, J., African American History: An Introduction, Peter Lang Publishing, 2009.
Xarici keçidlər redaktə
- "The Persuaders" Frontline
- "Understanding Jargon: A Short Bibliography" by Philip E. Agre
