Aymara dili
Aymara dili (Aymar aru) — aymaralar tərəfindən danışılan dil. Aymara ispan dili ilə birlikdə Boliviyanın rəsmi dilidir. Peru, Argentina və Çilidə də danışılır. Aymara dili qədim dövrlərdə Uari imperiyasının dili idi, lakin sonradan onlar inkalar tərəfindən fəth edilmişdir.
| Aymara dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | Aymar aru |
| Ölkələr | Boliviya, Peru, Çili |
| Danışanların ümumi sayı |
|
| Təsnifatı | |
| Aymara dilləri | |
| Yazı | Latın əlifbası |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | айм 026 |
| ISO 639-1 | ay |
| ISO 639-2 | aym |
| ISO 639-3 |
aym |
| Atlas of the World’s Languages in Danger | 755 |
| Ethnologue | aym |
| ELCat | 8111 |
| IETF | ay |
| Glottolog | nucl1667 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bəzi dilçilər iddia edirlər ki, Aymara onun qonşusu olan Keçua dili ilə bağlıdır. Bununla belə, bu iddia mübahisəlidir. Bu dillər arasında oxşarlıqlar olsa da, əksər dilçilər bu oxşarlıqların bu dillərin uzun müddət qarşılıqlı əlaqədə olması, eyni və ya qonşu əraziləri tutması ilə əlaqədar olduğu ilə razılaşırlar.
Aymara dili bir milyondan çox danışan bir neçə hind dillərindən biridir. Bu dildə təxminən 3,1 milyon insan danışır.
Aymara dilinin qrammatikası ilk dəfə 1603-cü ildə Ludoviko Bertonio tərəfindən tərtib edilmişdir. İlk lüğət o, 1608-ci ildə tərtib etmişdir.
Aymara aqlütinativ-polisintetik dildir, "SOV" söz sırasına malikdir.
Etimologiya redaktə
"Aymara" etimologiyası qeyri-müəyyən olaraq qalır. Sözün "jaya" ("əcdad") və "mara" ("il, vaxt") sözlərindən əmələ gəldiyi iddiası var, lakin bu, mübahisəlidir.[2]
Əlifba redaktə
Aymara dili bir neçə əlavə hərflə latın əlifbasından istifadə edir: А а, Ä ä, Ch ch, Chh chh, Ch' ch', I i, Ï ï, J j, K k, Kh kh, K' k', L l, Ll ll, M m, N n, Ñ ñ, P p, Ph ph, P' p', Q q, Qh qh, Q' q', R r, S s, T t, Th th, T' t', U u, Ü ü, W w, X x, Y y.
Paylanma coğrafiyası redaktə
Aymara dilində ən çox Boliviyada danışır və bu ölkədə bu dildə danışanların sayı 2.256.000 nəfərdir. Peruda 732 min, Çilidə 53,200, Argentinada 41,300 nəfər bu dildə danışır.[3]
İstinadlar redaktə
- ↑ http://www.unesco.org/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-755.html.
- ↑ книге «Lingüística Aimara» перуанского лингвиста Родолфо Серрон-Паломино (2000: pp. 34–6).
- ↑ "People Groups | Joshua Project". 2014-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-20.
Fayl:Council_Regulation_(EEC)_No_443-92_of_25_Febazary_1992_on_financial_and_technical_assistance_to