Bir dəqiqəlik sükut

Bir dəqiqəlik sükut və ya sükut anı — qısamüddətli düşüncə, zikr, dua, meditasiya və səssizlik anı. Bayrağın yarıyadək endirilməsi kimi, bir dəqiqəlik sükut da əsasən hörmət əlaməti olaraq, xüsusilə də yaxın zamanlarda vəfat edən şəxslərin matəmini saxlamaq və ya faciəvi tarixi hadisəni yad etmək məqsədilə edilir.

Mənşə redaktə

Kvakerlər 300 ildən çoxdur ki, yığıncaqlarında bir dəqiqəlik sükut da daxil olmaqla, səssiz dua edirlər. Sükutda inanclara dair heç bir bəyanat və ya fərziyyələr olmadığına və dilin şərh edilməsini tələb etmədiklərinə görə müxtəlif dini və mədəni kökləri olan şəxslər bir araya gəldikdə, hər hansı bir ibadət və ya mərasimlə müqayisədə daha asan, rahat qəbul edilir və istifadə olunur. Pensilvaniyada müstəmləkə dövründə Kvakerlər və digər amerikalılar hər hansı hadisə zamanı bir araya gələr və səssizcə ibadət edərdilər, lakin hər iki qrup da bunun ənənəvi inanc sistemini dəyişdirdiyini düşünürdü. Zaman keçdikcə, qeyri-məzhəb və mübahisəsiz ictimai mərasimlərə münasibətdə Kvaker tərzinin səmərəli olması bir çox cəmiyyətlərdə, eləcə də ingilisdilli dövlətlərdə, demək olar ki, bu davranışın universal istifadə edilməsinə gətirib çıxardı. Həmçinin müxtəlif qrupların iştirakının gözlənildiyi, lakin eyni inancları bölüşmək məcburiyyətində olmayan bir çox qurumlarda da belədir; məsələn, hökumət, məktəblər, kommersiya şirkətləri və ordu kimi.

Bir dəqiqə anma mərasimləri üçün ümumi zaman müddətidir. Təşkilatçılar fərqli zaman müddəti də seçə bilərlər. Bu da adətən yad edilən mərasimlə bu və ya digər dərəcədə bağlı olur. Məsələn, yad edilən mərasimdə hər ölüm hadisəsinə münasibətdə bir dəqiqəlik sükut ola bilər. Bir dəqiqəlik sükut zamanı iştirakçılar adətən başlarını əyir, papaqlarını çıxarır, bir müddət danışmır və hərəkət etmirlər.

Birlik ölkələrində bir çox insanlar müharibə dövründə həlak olmuş Silahlı Qüvvələrin üzvləri və mülki şəxsləri yad etmək üçün hər il 11 noyabr saat 11:00-da (Sülh günü) iki dəqiqəlik sükut edirlər.

İsraildə Holokost qurbanlarının xatirəsinə, yəhudi bayramlarında isə həlak olan əsgərlər və terror qurbanların xatirəsinə həsr olunmuş sükut anı keçirilir. İştirakçılar sükut anlarını digər ölkələrlə sülh içərisində yaşamaq üçün vaxt kimi dəyərləndirirlər.

Sükut anını idman oyunlarının əvvəlində də müşahidə etmək olar: bu, əsasən, idman klubları ilə əlaqədar şəxslərin ölümünə münasibətdə milli və beynəlxalq faciələri vurğulamaq məqsədilə edilir.

Tarixi redaktə

İnsan ölümünə həsr olunmuş ilk qeydə alınmış rəsmi sükut 13 fevral 1912-ci ildə Portuqaliyada baş tutmuşdur. Portuqaliya Senatı 10 dəqiqəlik sükutu üç gün əvvəl - fevralın 10-da vəfat etmiş Rio-Brankonun baronu, Braziliyanın xarici işlər naziri Joze Mariya da Silva Paranyosa həsr etmişdir. Bu sükut anı Senatın o günkü qeydində qeydə alınmışdır.^[1] Eyni ildə ABŞ-nin bir çox yerlərində USS Maine (ACR-1) və RMS Titanikin batmasına həsr olunmuş sükut mərasimi keçirilmişdi.^[2]

Azərbaycanda redaktə

Hər il 26 fevral saat 17:00-da Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunur.^[3] 20 Yanvar - Ümumxalq Matəm Günü münasibətilə hər il yanvarın 20-si saat 12:00-da 20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilir.^[4]

Həmçinin bax redaktə

Xatirə günü

İstinadlar redaktə

↑ "Debates Parlamentares - Diário 039, p. 2 (1912-02-13)". debates.parlamento.pt. 2021-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-01. O Sr. Presidente: Tenho de cumprir o doloroso dever de comunicar ao Senado o falecimento, no Rio de Janeiro, do Barão do Rio Branco, que ilustrou grandemente o seu nome, tanto pela maneira como dirigiu os negócios diplomáticos do Brasil como pela erudição manifestada nas suas obras, e que muito honrou a sua origem lusitana. (Apoiados gerais). Além disso devemos lembrar-nos de que o Barão do Rio Branco era Ministro do Govêrno que primeiro reconheceu a República Portuguesa. (Apoiados gerais). Por consideração, pois, para com todos êstes aspectos daquele vulto notável, proponho que a sessão seja interrompida durante 10 minutos, conservando-se os Srs. Senadores sentados nos seus lugares e silenciosos durante êsse espaço de tempo. (Apoiados gerais). Às 14 horas e 45 minutos foi, portanto, suspensa a sessão, reabrindo-se às 14 e 55 minutos. The President: I must fulfill the painful duty of communicating to the Senate the death in Rio de Janeiro of the baron of Rio Branco, who made his name illustrious with the manner in which he conducted the diplomatic business of Brazil as well as with the erudition manifested in his work, and who honored his Portuguese origins with grandeur. Furthermore, we must remember that the baron of Rio Branco was a Minister of the government that first recognized the Portuguese Republic. Thus, in consideration of all these aspects related to this notable figure, I propose that the session be interrupted for 10 minutes, with the Senators remaining on their seats in silence for that period of time. At 14 hours and 45 minutes the session was therefore suspended, reopening at 14 hours and 55 minutes.
↑ Maitland, Sara. A book of silence. Berkeley,Ca: Counterpoint. 2010. ISBN 9781619021426.
↑ "Azərbaycanda bir dəqiqəlik sükut" (az.). femida.az. 26 Fevral 2017. 2019-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-29.
↑ "Azərbaycanda bir dəqiqəlik sükut" (az.). adalet.az. 2017-01-20. 2019-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-29.

Xarici keçidlər redaktə

Nothing Really Matters, Xabad ravvininin bir dəqiqəlik sükutu haqqında məqalə
Texasda bir dəqiqəlik sükut iddiası

[1] "Debates Parlamentares - Diário 039, p. 2 (1912-02-13)". debates.parlamento.pt. 2021-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-01. O Sr. Presidente: Tenho de cumprir o doloroso dever de comunicar ao Senado o falecimento, no Rio de Janeiro, do Barão do Rio Branco, que ilustrou grandemente o seu nome, tanto pela maneira como dirigiu os negócios diplomáticos do Brasil como pela erudição manifestada nas suas obras, e que muito honrou a sua origem lusitana. (Apoiados gerais). Além disso devemos lembrar-nos de que o Barão do Rio Branco era Ministro do Govêrno que primeiro reconheceu a República Portuguesa. (Apoiados gerais). Por consideração, pois, para com todos êstes aspectos daquele vulto notável, proponho que a sessão seja interrompida durante 10 minutos, conservando-se os Srs. Senadores sentados nos seus lugares e silenciosos durante êsse espaço de tempo. (Apoiados gerais). Às 14 horas e 45 minutos foi, portanto, suspensa a sessão, reabrindo-se às 14 e 55 minutos. The President: I must fulfill the painful duty of communicating to the Senate the death in Rio de Janeiro of the baron of Rio Branco, who made his name illustrious with the manner in which he conducted the diplomatic business of Brazil as well as with the erudition manifested in his work, and who honored his Portuguese origins with grandeur. Furthermore, we must remember that the baron of Rio Branco was a Minister of the government that first recognized the Portuguese Republic. Thus, in consideration of all these aspects related to this notable figure, I propose that the session be interrupted for 10 minutes, with the Senators remaining on their seats in silence for that period of time. At 14 hours and 45 minutes the session was therefore suspended, reopening at 14 hours and 55 minutes.

[2] Maitland, Sara. A book of silence. Berkeley,Ca: Counterpoint. 2010. ISBN 9781619021426.

[3] "Azərbaycanda bir dəqiqəlik sükut" (az.). femida.az. 26 Fevral 2017. 2019-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-29.

[4] "Azərbaycanda bir dəqiqəlik sükut" (az.). adalet.az. 2017-01-20. 2019-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-29.

[1]

[2]

[3]

[4]

Bir dəqiqəlik sükut Haqqinda Melumat - Vikipedia