Karl Şmitt
Karl Şmitt (alm. Carl Schmitt; 12 iyul 1888[1][2][…], Plettenberq[d], Prussiya[3] – 7 aprel 1985[1][2][…], Plettenberq[d], Şimali Reyn-Vestfaliya[3]) — alman hüquqşünası, siyasi fəlsəfəci və Nasist Partiyasının üzvlərindən biri idi. Şmitt siyasi hakimiyyətin effektiv istifadəsi haqqında geniş yazmışdır. Mühafizəkar nəzəriyyəçi olaraq, o parlament demokratiyası, liberalizm və kosmopolitizmin tənqidçisi kimi qeyd olunur, onun əsərləri siyasi nəzəriyyəyə, hüquq nəzəriyyəsinə, kontinental fəlsəfəyə və Siyasi teologiyaya böyük təsir göstərmişdir, lakin Nasist partiyasıyla olan keçmişinə görə mübahisəli hesab olunur. Şmittin əsərləri çoxsaylı filosofların və siyasi nəzəriyyəçilərə böyük təsiri olmuşdur. Məs. Hanna Ardent, Valter Benyamin, Jak Derrida, Yürgen Habermas, Fridrix fon Hayek, Slavoy Jijek və s.
| Karl Şmitt | |
|---|---|
| alm. Carl Schmitt | |
 | |
| Doğum tarixi | 12 iyul 1888[1][2][…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 7 aprel 1985[1][2][…] (96 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| İstiqaməti | Avropa fəlsəfəsi |
| Əsas maraqları | Konstitusiya hüququ |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı redaktə
Şmitt Almaniya İmperiyasının Vestfaliya əyalətinin Plettenberq şəhərində anadan olub. Valideynləri Plettenberqdə məskunlaşmış Eyfel bölgəsindən olan Roma Katolikləri idi. Berlin, Münhen və Strasburqda hüquq təhsili aldı və 1915-ci ildə o vaxtkı Almaniya Strasburqunda məzuniyyət və dövlət imtahanlarını verdi. Onun 1910-cu ildə doktorluq dissertasiyası Über Schuld und Schuldarten (Günah və təqsir növləri haqqında)
Şmitt 1916-cı ildə könüllü olaraq orduya getdi. Həmil ildə o, Der Wert des Staates und die Bedeutung des Einzelnen (Dövlətin Dəyəri və Şəxsiyyətin Önəmi) adlı dissertasiya işi sayəsində Strasburqda qabiliasiya qazandı. Daha sonra o, Qreysvald Universiteti, Bonn Universiteti, Münhen Texniki Universiteti, Köln Universiteti və Berlin Humboldt Universiteti kimi müxtəlif biznes məktəblərində və universitetlərində dərs deyib.
1916-cı ildə Şmitt ilk arvadı, özünü qrafinya kimi göstərən xorvat əsilli olan Pavla Dorotić ilə evləndi. Baxmayaraq ki onlar boşandılar, Katolik Kilsəsinə evliliklə bağlı göndərilən ləğv müraciəti rədd edildi. 1926-cı ildə o, ikinci arvadı, serb Duška Todorović (1903–1950) ilə evləndi; onların Anima adlı bir qızı var idi. İlk evliliyi ləğv edilmədiyi üçün Schmitt aforoz edildi. 1957-ci ildə qızı Santyaqo de Kompostela Universitetində ispan hüquq professoru və Frankoist İspaniyasında İspan Falanj partiyasının üzvü Alfonso Otero Varela (1925–2001) ilə evləndi. O, atasının bir neçə əsərini ispan dilinə tərcümə edib.
Şmitt 7 aprel 1985-ci ildə vəfat etdi və Plettenberqdə dəfn edildi.
Dini inancları redaktə
Cavanlığında, Şmitt iyirminci illərin ortalarında kilsə ilə əlaqəsini kəsənə qədər sadiq bir katolik idi. Birinci Dünya Müharibəsinin sonundan etibarən, o, katolikliyini "köçkün" və "totalizasiyadan məhrum edilmiş" kimi təsvir etməyə başladı.
Schmitt 1942-ci ilin yayında Berlində romanyalı din tarixçisi Mirça Eliadi ilə görüşdü və sonra yaxın dostu olan Ernst Yunqer ilə Eliadi və onun əsərlərinə bəslədiyi marağı haqqında danışdı.
Karyera redaktə
Akademik karyera (1921–1932) redaktə
1921-ci ildə Şmitt Qreyfsvald Universitetində professor oldu və burada Die Diktatur (Diktatorluq haqqında) essesini nəşr etdi. 1922-ci ildə Bonn Universitetində professor işləyərkən Politische Theologie (Siyasi teologiya) əsərini nəşr etdi. Schmitt 1926-cı ildə Berlindəki Handelshochschule-də hüquq professoru olanda və 1932-ci ildə Kölndə vəzifəyə qəbul edildikdən sonra universitetləri dəyişdi. Onun ən məşhur məqaləsi olan "Der Begriff des Politischen" ("Siyasət konsepsiyası") Berlindəki Deutsche Hochschule für Politikdəki mühazirələrə əsaslanırdı.
İstinadlar redaktə
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Carl Schmitt // Babelio (fr.). 2007.
- ↑ 1 2 3 4 Deutsche Nationalbibliothek Record #11860922X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
