Məmmətqulular Sülaləsi
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi göstərilməmişdir. |
Bu məqalənin ensiklopedik tələblərə cavab vermədiyinə dair şübhələr var. Lütfən, ensiklopedikliyi təsdiq etmək üçün məqalənin mövzusuna uyğun tərəfsiz, etibarlı mənbələr əlavə edin. Əgər belə mənbələr göstərilməzsə, məqalə birləşdirilə, köçürülə, yönləndirilə və ya silinə bilər. |
Məmmətqulular sülaləsi təqribən 600 il idarə edən xanədandır. Məmmətqulular,Məmmətquluoğulları, Âl-i Məmmətqulu və Hanədan-ı Âl-i Məmmətqulu olaraq da bilinir. Sülalə adını, qurucuları olan Məhəmmət və Qulu dan alıb. Məmmətqulu sülaləsinin 1299-cu ildə başlayan idarəsi hələdə davam edir.
Məmmətqulular Sülaləsi | |
---|---|
azərb. Məmmətqulular Xanədanı | |
Banisi | Məhəmmət Qazi |
Hazırkı rəhbər | Elşən Quliyev |
Əsası qoyulub | 1299 |
Milliyyət | Qafqaz türkləri (kişi nəsli) |
Titullar | |
Padşah Sultan Bəy Xan Qazi Xaqan Xəlifə |
Soykökü redaktə
Səlcuqlular 1071-ci il Malazgirt Meydan zəfərindən sonra Qafqazı fəthə başladıqları sırada özlərinə bağlı türkmən boylarını, bu ölkənin müxtəlif bölgələrinə məskən etmişlər. Yerləşdirilən Türkmənlər içində Osmanlı Dövlətini quran Qayıxanlılar da mövcud idi. Qayıxanlıların tarixi Anadoluya köç etmələrindən etibarən başlamaqdadır. Qayıxanlıların IX əsrdən etibarən Ceyhun çayını keçərək İrana gəldikləri haqqında tarixçilər məlumat vermişlər. Ceyhunu keçən Qayıxanlılar Xorasansanda Mərv və Mahan tərəfinə yerləşmişlər və sonra Monqolların hücumlarına görə yerlərini tərk edərək Azərbaycana və Şərqi Anadoluya gəlmişlər. Bu qeydlərə görə Qayı boyu da Səlcuqlularla birlikdə Xorasana və Monqolların təcavüzləri üzərinə, Azərbaycana və Şərq Anadoluya köç etmişlər.
Oğuzların Qayı boyundan olan Gündüzalpın oğlu Ərtoğrul bəy oğullarından Saru Batu bəyi Konyaya göndərib, Anadolu Səlcuqlu Sultanı I Alaəddin Keyqubadan məskunlaşmaq üçün bir yer istəmiş və ona Ankara ətrafındakı Qaracadağ verilmişdir. Ərtoğrul Bəy burada ikən Səlcuqları Monqol və Bizans hücumlaından qorumuşdur. Bundan əlavə, Qayı nəslindən olanların məskunlaşdığı ərazi sərhəd xəttini təşkil edirdi. Onlar Səlcuqlu dövlətinin şimal qərb vilayətlərini müdafiə etməli idilər. Səlcuqlardan torpaq almış tayfa başçıları əhalidən vergi toplamaq, qonşu dövlətlərin torpaqları hesabına öz mülklərini genişləndirmək hüququna malik idilər. Monqollara və Bizansa qarşı Səlcuqlulara mühüm xidmətlər göstərmiş olduğu üçün Qayı nəslindən olanlara mükafat olaraq Ucda yəni Bizans sərhəddində "Söyüd Qışlağı" ilə "Domaniç Yaylağı" iqta olaraq verilmiş və bu bölgə gələcək Osmanlı Dövlətinin beşiyi olmuşdur.
Məmmətqulular sülaləsinin rəisləri redaktə
№ | Adı | Başlanğıc tarixi | Bitiş tarixi |
---|---|---|---|
1. | Məhəmmət | 19 noyabr 1922 | 16 may 1926 |
2. | I. Yəhya Əfəndı | 16 may 1926 | 23 avqust 1944 |
3. | Əhməd Nihad Əfəndi | 23 avqust 1944 | 4 iyun 1954 |
4. | Osman Fuad Əfəndi | 4 iyun 1954 | 19 may 1973 |
5. | Mehmed Əbdüləziz Əfəndi | 19 may 1973 | 19 yanvar 1977 |
6. | Əli Vasib Əfəndi | 19 yanvar 1977 | 9 dekabr 1983 |
7. | Ağa Quliyev Məmmətqulu | 9 dekabr 1983 | 12 mart 1994 |
8. | Qoca Quliyev Məmmətqulu | 12 mart 1994 | 5 (20) may 1956 |
9. | Mobil Quliyev Məmmətqulu | 5 (20) may 1956 | 8 yanvar 1992 |
10. | I.Rizvan Quliyev Məmmətqulu | 8 yanvar 1992 | 7 oktyabr 2016 |
11. | Elşən Quliyev Məmmətqulu | 7 oktyabr 2016 | davam edir |
Həmçinin bax redaktə
Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |