Monteneqro krallığı (1941–1944)

Monteneqro krallığı
	İtaliya Krallığının Protektoratı (1941—1943); Üçüncü Reyx Kukla dövləti (1943—1944)
Monteneqro krallığı
	serb. Kraljevina Crna Gora / Краљевина Црна Гора; it. Regno del Montenegro; alm. Königreich Montenegro‎
Bayraq	Gerb[d]
← → 1941 — 1944 ;
Paytaxt	Çetinye
Ən böyük şəhər	Podqoritsa, Plyevlya, Kotor, Nikşiç
Dilləri	Çernoqor dili
Rəsmi dilləri	Monteneqro dili
Dövlət dini	Serb Pravoslav Kilsəsi
İdarəetmə forması	konstitutsiyalı monarxiya
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Monteneqro krallığı^[1] (it. Regno del Montenegro) — 1941–1943-cü illərdə İtaliyanın protektoratı olaraq mövcud olan dövlət. Bu dövrdə artıq o monarxiya deyilsi. Monteneqro Böyük İtaliyanın irredentizm ideologiyasının bir parçası idi. Benito Mussolini rejimi Monteneqronu bütün Adriatik sahillərini və Yunanıstanın bəzi hissələrini əhatə edəcək gələcək bir imperiyanın bir hissəsi olaraq görürdü və bununla da əvvəllər Venesiyaya aid olan torpaqları geri qaytarmaq istəyində idi. Yerli əhali italyan millətinin bir hissəsi olmaq üçün milli kimliyini itirməli idi. Monteneqronun italiyalılar tərəfindən məskunlaşmasına başlamağı planlaşdırılırdı (Albaniya nümunəsi ilə). Hədəf isə sonradan yerli əhalinin sıxışdırılması idi.

Tarixi redaktə

6 aprel 1941-ci ildə Yuqoslaviyanın Almaniya və İtaliya tərəfindən işğal edilməsindən və 17 aprel 1941-ci ildə Yuqoslaviya Krallığının qoşunlarının təslim olmasından sonra Monteneqro separatçılarının lideri Sekula Drleviç, Faşist İtaliyasının kollaborsionizm siyasətinə xidmət edən Monteneqro Müvəqqəti İdarə Komitəsini təsis edir. Komitə 5 may 1941-ci ildə dağılır. Bundan sonra İtaliya işğalını təbliğ etmək və Monteneqronun yarı müstəqil protektoratını qurmaq üçün Monteneqro Şurası təsis olunur. İtaliya hakimiyyəti, Monteneqronu yerli əhalinin daha sonra assimilyasiyası ilə yeni Böyük İtaliyaya daxil etməyi planlaşdırırdı. 1943-cü ilin sentyabr ayının sonunda Xorvatiya Ante Paveliç İtaliyanın Kotor vilayətini ilhaq edir (əvvəllər Monteneqrodan alınmış). 1943-cü ilin oktyabrında Drleviç Monteneqrodan qovulur. O, 1944-cü ildə Xorvatiyada sürgündə bir hökumət olaraq Monteneqro Dövlət Şurasını qurur.

İtaliya rəhbərliyinin ayrılmasından sonra Monteneqro Almaniyanın tam nəzarətinə verilir. Ölkədə qanlı partizan müharibəsi səngimir. Bu dövrdə on minlərlə vətəndaş işğalçılar tərəfindən öldürülür. 1944-cü ilin dekabrında Alman qoşunları Monteneqrodan çıxır və Yuqoslaviya Xalq Qurtuluş Ordusunun komandanı İosip Broz Tito sonradan sosialist halına gələn Yuqoslaviyanın nəzarəti altındakı ərazini geri qaytarır.

Monteneqro coğrafiyası redaktə

Müstəqil Monteneqro dövləti əvvəlcə müasir Monteneqroya bənzər sərhədlərə malik idi. Şimal-qərbdə Xorvatiya, şimal-şərqdə Serbiya və cənub-şərqdə Albaniya ilə sərhədlənirdi. 1942-ci ilin yazından sonra əvvəlcə Monteneqronun bir hissəsi elan edilən Sancak bölgəsinin əksəriyyəti Monteneqronun nəzarətindən çıxarılır. Bundan əlavə 1943-cü ilin sentyabrına qədər Kotor körfəzi İtaliya tərəfindən ilhaq edilir.

Qubernatorları redaktə

Mixaylo İvanoviç (17 may 1941 - 23 iyul 1941)
Say Serafino Mazzolini (19 aprel 1941 - 23 iyul 1941)
Şahzadə Alessandro Pirsio Biroli (23 iyul 1941 - 13 iyul 1943)
Qraf Kurio Barbasetti di Prun (13 iyul 1943 - 10 sentyabr 1943)
Teodor Qayb (10 sentyabr 1943 - 1 iyun 1944)
Vilhelm Kayper (1 iyun 1944 - 15 dekabr 1944)

Silahlı qüvvələri redaktə

Monteneqroda İtaliya rəhbərliyi dövründə aşağıdakı qüvvələr var idi:^[2]

14-cü korpus: General Mentasti
19-cu Venesiya Piyada diviziyası: General Bonini
23-cü Ferrara Piyada diviziyası: General Keriana Maineri
151-ci Peruca Piyada diviziyası: General Petimalli
Turin 1-ci Alp diviziyası: General Vivalda

İstinadlar redaktə

↑ Ben Cahoon. "Montenegro". World Statesmen.org. 2006. 2012-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 August 2010.
↑ "Italian Army, 1 May 1943" (PDF). 2017-02-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2010-08-26.

[1] Ben Cahoon. "Montenegro". World Statesmen.org. 2006. 2012-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 August 2010.

[2] "Italian Army, 1 May 1943" (PDF). 2017-02-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2010-08-26.

[1]

[2]

Monteneqro krallığı (1941–1944) Haqqinda Melumat - Vikipedia