Günəbaxanın vətəni Amerikadır. Yabanı halda Meksikada və Peruda təsadüf edilir.^{[mənbə göstərin]} Avropaya XVI əsrdə Meksikadan gətirilib və uzun müddət bəzək bitkisi kimi istifadə olunub. Hündür birillik bitkidir. Yarpaqları iri,bütöv ayalıdır, gövdə üzərində spiral şəklində düzülür, çiçəklər gövdənin təpə hissəsində səbət çiçək qrupunda toplanır. Səbətin diametri 30 sm-ə bərabər olur. Səbət alt tərəfdən bir-birinə bitişmiş yaşıl sarı yarpaqları ilə örtülmüşdür. Səbətdə minə qədər çiçək olur. Burada toplanmış çiçəklər boru və dilcikşəkillidir. Boruşəkilli çiçəklər səbətin ortasında yerləşir. Onlar pərdəşəkilli kasacıq və 5 bitişmiş sarı rəngli ləçəkdən əmələ gəlmiş tacdan ibarətdir. Tacın ortasında ikidilimli zərif dişicik və bitişik halda 5 erkəkcik yerləşir. Bitişmiş erkəkciklər dişiciyi əhatə edən borucuq əmələ gətirir. Səbəti qıraqlardan dilcikşəkilli sarı çiçəklər əhatə edir.

Azərbaycanda günəbaxanın iki növü becərilir. Onlardan biri adi günəbaxan, digəri isə yerarmudu günəbaxanıdır.

Günəbaxan Günəşin simvoludur.